نشست هماندیشی اساتید با موضوع «مسائل منطقه و جنگ ۱۲ روزه»، به همت دفتر هماندیشی اساتید و نخبگان دانشگاهی، روز یکشنبه ۹ آذر ۱۴۰۴ در دفتر نهاد رهبری دانشگاه فردوسی برگزار شد. این نشست با حضور نضال حماده، نویسنده و فعال سیاسی لبنانی الاصل ساکن فرانسه، و دکتر مهدی منتظمی، مترجم و سفیر اسبق ایران در لبنان و فرانسه، به بررسی لزوم بازبینی و دقت نظر بیشتر در روابط خارجی پرداخت. دکترنوعی باغبان، دبیر دفترهماندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی و دکتر محروق، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی و دبیر علمی نشست، نیز در این برنامه حضور داشتند.
دکتر مهدی منتظمی، مترجم و سفیر اسبق ایران در لبنان و فرانسه، در این هم اندیشی به بررسی چالشهای موجود در حوزه جنگ نرم پرداخت. وی که سابقه طولانی در مسائل دیپلماسی و امور بینالملل دارد، به اهمیت جنگ رسانه ای و بازبینی در استراتژی های بین المللی ایران اشاره کرد.
•چالشهای جنگ نرم و نیاز به تخصص در دیپلماسی
منتظمی در این نشست اظهار داشت:«در حوزه جنگ نرم، برخلاف علوم دقیق مانند ریاضیات و فیزیک، نمیتوان به راحتی متخصصان را شناسایی کرد. در حالی که در جنگ سخت، تولید موشک و تجهیزات نظامی نیازمند مهارتهای مشخص و قابل اندازهگیری است، در جنگ نرم هر کسی ممکن است خود را به عنوان متخصص معرفی کند.»
وی با اشاره به موانع موجود در این حوزه، گفت:«یکی از بزرگترین موانع ما در جنگ نرم این است که بسیاری از افراد با موقعیتهای خود، خود را متخصص میدانند. این در حالی است که ما در جنگ نظامی توانستهایم با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، نقاط حساس دشمن را هدف قرار دهیم، اما در جنگ نرم ممکن است ضربات سختی را متحمل شویم و در عین حال کلیت نبرد را ببازیم.»
دکتر منتظمی تأکید کرد که برای مقابله با این چالشها، نیاز به مراکز آموزشی و پژوهشی تخصصی در زمینه جنگ نرم و شناخت عمیقتر از این حوزه داریم. وی افزود:«آسیبپذیری ما در این زمینه نشاندهنده ضرورت توجه بیشتر به آموزش و تخصص در دیپلماسی و جنگ نرم است.»
•چالشهای استراتژیک در شناخت غرب و جنگ نرم
وی با اشاره به تجربه ۴۶ ساله ای که در اروپا دارد، به اهمیت اصلاح برداشتها و ارزیابیهای غلط در حوزههای علوم انسانی اشاره کرد و گفت:«یک برداشت و ارزیابی غلط به یک استراتژی نادرست در کشور منجر شده است»،وی افزود:«ما سال ها سابقه حضور در غرب داریم و با وجود تألیف ۵۰ کتاب در زمینه غربشناسی، هنوز هم منابع موجود برای ما گمراهکننده هستند.» او به شخصیتهای برجستهای مانند دکتر رضا ارکانی اشاره کرد و گفت که حتی بهترین تحلیلها از تمدن مدرنیته نیز نمیتوانند تصویر دقیقی از واقعیت ارائه دهند.
وی به عبارتی از سخنرانی رهبر انقلاب در آذرماه ۱۴٠۳ درباره نبرد ایران و صهیونیست اشاره کرد که «این جنگ مرگ و زندگی است» و تأکید کرد که تا پیش از این هیچ جنگی در تاریخ به نابودی کامل نینجامیده است. منتظمی همچنین به نظرات کارشناسان نظامی و سیاسی آمریکا اشاره کرد که معتقدند «اسرائیل و ایالات متحده به دنبال فروپاشی و تجزیه ایران هستند.»
منتظمی با انتقاد از اشتباهات استراتژیک موجود، گفت:«بر اساس ارزیابیهایی که ما انجام دادهایم، این اشتباهات ناشی از عدم توجه به تجربیات گذشته و ارتباطات گسترده با کارشناسان آمریکایی و اروپایی است.»
•چالشهای شناخت غرب و ضرورت بازنگری در استراتژیها
منتظمی با اشاره به تحریمهای بینالمللی علیه ایران، گفت:«تحریمهایی که ما با آن مواجه هستیم، ناشی از اقدامات رسانهای و دیپلماتیک داخلی آمریکاست و این تحریمها بیسابقه است.»
منتظمی با تأکید بر اینکه «تمدن غرب و آمریکا در واقع تحت کنترل یهود است»، افزود:«بخش عمدهای از چالشهای ما در غرب نهفته است و ما باید به جای تمرکز بر ۲۰ درصد مسائل منطقهای که اسرائیل ایجاد میکند، به ۸۰ درصد ظرفیتهایی که پشت ماسک تمدن غرب برای خودش ایجاد کرده و به وسیله آن برما اعمال فشار میکند توجه کنیم.»
وی همچنین به اوضاع کنونی ایالات متحده اشاره کرد و گفت:«طولانیترین تعطیلی دولت آمریکا در تاریخ به وقوع پیوست و این فرصت مناسبی برای ما بود که از آن بهرهبرداری کنیم.»
وی تأکید کرد که «اگر نتوانیم از این شرایط استفاده کنیم، به مشکلات بیشتری دچار خواهیم شد.»
دکتر منتظمی با بیان اینکه «پیروزی ما تنها در زمینه نظامی نیست»، گفت:«بخش اصلی چالشها و فرصتها در حوزه رسانه و جنگ نرم نهفته است. ما باید از تجربیات گذشته مانند فعالیتهای حاج قاسم سلیمانی استفاده کنیم و همان چیزی را که ایشان در منطقه اجرا کرد و پیروز شد را در حوزه رسانه و جنگ نرم به کار ببریم.»
این کارشناس امور بینالملل همچنین به دو ضربه بزرگ امنیتی که کشور با آن مواجه است، اشاره کرد و گفت:«یکی از این ضربات به اقتصاد کشور است که ناشی از تحریمها و فشارهای بینالمللی است.» و تأکید کرد که «اسرائیل نقش کلیدی در ایجاد این تهدیدات ایفا کرده است.»
منتظمی خاطرنشان کرد که «برای کاهش تهدیدات و پیروزی در این میدان، نیازمند بازنگری در استراتژیها و توجه به ظرفیتهای علمی و دانشگاهی هستیم.»
• چالشهای اخلاقی و اجتماعی در ایران و جهان
این کارشناس امور بین الملل با تأکید بر اینکه «چالشهای کنونی ناشی از فشارهای بینالمللی و مدیریت رسانهای است»، به تحلیل وضعیت موجود پرداخت و گفت:«اسرائیل به آمریکا دستور میدهد و این فشارها به گونهای طراحی شدهاند که منجر به فروپاشی ایران شوند.» او همچنین به پیشبینیهای خود درباره نرخ دلار اشاره کرد و افزود:«سه سال پیش پیشبینی کردم که دلار به ۱۵۰ هزار تومان خواهد رسید.»
وی به بحرانهای اجتماعی و اخلاقی نیز اشاره کرد و گفت:«امروزه ما با پدیدههایی مانند انقلاب جنسی و فروپاشی خانوادهها مواجه هستیم که ۳۰سال یا صد سال پیش، با وجود مشکلات و ضعف های بیشتر، وجود نداشتند.» او تأکید کرد که این بحرانها تحت تأثیر رسانهها و فرهنگ غربی قرار دارند و بسیار برنامه ریزی شده هستند.
همچنین منتظمی به بررسی تأثیر رسانههای اجتماعی و سینما بر فرهنگ جامعه پرداخت و گفت:«امروزه ۹۹ درصد از کودکان جهان قبل از ۱۰ سالگی با صحنههای جنسی مواجه میشوند.» او همچنین به کتابهای معتبر در این زمینه اشاره کرد که به تحلیل چالشهای اخلاقی ناشی از نفوذ صهیونیسم پرداختهاند.
این کارشناس امور بینالملل با اشاره به شرایط بحرانی تاریخی، گفت:«ما در بدترین شرایط تاریخی قرار داریم و باید برای ارتباط با نسل جدید راهکارهایی پیدا کنیم.» و به تجربه خود در دوران بحران در کنگو اشاره کرد و گفت:«پیشبینیهای درست درباره چالشهای نسل جدید میتواند به ما کمک کند.»
• تحلیل چالشهای امنیتی و سیاسی در خاورمیانه
در ادامه، سفیر اسبق ایران در لبنان و فرانسه، به بررسی چالشهای امنیتی و سیاسی در خاورمیانه و نقش اسرائیل و موساد در این تحولات پرداخت. او با اشاره به ابعاد عملیاتهای موساد، گفت:«این عملیاتها به گونهای طراحی شدهاند که میتوانند تأثیرات عمیقی بر امنیت منطقه داشته باشند.» و تأکید کرد که این اقدامها نشاندهنده پدیدههای خطرناک در عرصه بینالمللی هستند. او همچنین به جنگهای افغانستان و عراق اشاره کرد و گفت:«تحلیلها نشان میدهد که این جنگها و تحولات منطقهای تحت تأثیر برنامهریزیهای خاص صهیونیستی قرار دارند.»
وی درباره نقش اسرائیل در نظام جهانی گفت:«اسرائیل و یهودیان غربی کنترل زیادی بر نظام جهانی دارند و این موضوع میتواند خطراتی برای کشورهای منطقه ایجاد کند.» منتظمی همچنین به تأثیر رسانهها در شکلدهی به افکار عمومی اشاره کرد و افزود:« در غرب اعتماد به رسانهها در حال کاهش است و این امر میتواند بر روی واکنشهای نظامی، سیاسی و جنبش های مردمی بر علیه اسرائیل تأثیر بسزایی بگذارد.»
او در ادامه به کتابهای خود درباره جنگهای اخیر و تجاربش در زمینه جنگ نرم و رسانه پرداخت و گفت:«ما باید با شناخت دقیق از شرایط کنونی، راهکارهایی برای مقابله با چالشها پیدا کنیم.» منتظمی همچنین به اهمیت آگاهی از تاریخچه تحولات منطقهای اشاره کرد و افزود:«تحلیل درست از گذشته میتواند به ما کمک کند تا آینده بهتری را رقم بزنیم.»
در پایان، منتظمی خواستار توجه بیشتر به ظرفیتهای داخلی و فرصتهای موجود برای مقابله با چالشهای امنیتی و سیاسی شد و تأکید کرد که« باید از تجربیات گذشته بهرهبرداری کنیم تا به موفقیتهای بیشتری دست یابیم.»
•بررسی جنگ دوازده روزه از منظر کارشناسان بین المللی
در ادامه،مهمان ویژه برنامه نضال حماده، نویسنده و تحلیلگر مسائل منطقهای، فعال سیاسی لبنانی الاصل ساکن فرانسه، به تحلیل تحولات اخیر در خاورمیانه و تأثیرات آن بر امنیت و سیاستهای منطقهای پرداخت. او با اشاره به تغییرات سریع در زندگی روزمره و تأثیر فناوری بر ارتباطات اجتماعی، گفت:«امروز همه چیز متفاوت است؛ و در تمام نقاط جهان، حوصله مردم برای برای ارتباط کوتاه شده و این تغییرات به وضوح در زندگی روزمره ما نمایان است.این بخاطر تاثیر شبکه های اجتماعی بر ذهن و عملکر ما است که مورد کنترل آن قرار قرار گرفته ایم و به راحتی حتی بر علایق و سلایق ماهم تاثیر میگذارد.»
حماده که تجربه گستردهای در پوشش جنگهای عراق و سوریه دارد، به تألیف سه کتاب درباره داعش و جنگهای اخیر اشاره کرد.
و ضمن معرفی کتاب جدید خود، گفت:«کتاب 'جنگ ۱۲ روزه' که به بررسی قدرت نظامی ایران و نقش اسرائیل و آمریکا در جنگ ۱۲ روزه با ایران میپردازد، نتیجه سالها کار خبرنگاری من است.» او همچنین تصریح کرد که این کتاب بر اساس منابع و رسانههای غربی و کشور های منطقه نوشته شده و به بررسی نفوذ اسرائیل و اقدامات آن در ترور رهبران حزبالله و نقاط ضعف موجود در جریان ترور مقامات نظامی عالیقدر ایران میپردازد.
•لزوم بازبینی ایران در روابط منطقه ای
این نویسنده با تأکید بر اهمیت موضوع هستهای، گفت:«ایران باید به سمت داشتن بمب اتمی حرکت کند، زیرا در محیطی قرار دارد که کشورهای همسایهاش اتمی هستند.» او افزود که این اقدام میتواند به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند.
حماده همچنین به روابط ایران با کشورهای روسیه، چین،هند و مصر اشاره کرد و گفت:«این روابط میتواند در تقویت موقعیت ایران در برابر تهدیدات منطقهای مؤثر باشد.پیش بینی میشود طی ده سال آینده هند با آمریکا وارد اختلافات عمیق،جنگ و درگیری شود و ایران برای حفظ منافع خود باید روابطش را با هند گسترش دهد» او همچنین به حمایتهای مردم مصر از ایران در برابر حملات موشکی نیز اشاره کرد و گفت:«مصر به عنوان یک کشور عربی، در ارتباط با ایران نقش متفاوت تری دارد و بخاطر اشتراکات تاریخی، مذهبی،و حب اهل بیت، مردم آن میتوانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. و ارتباط بیشتر ایران با مصر الزامی است.»
در پایان، اساتید و اعضای هیئت علمی حاضر در جلسه به پرسش و پاسخ، و بیان تجربیات و نظرات خود درمورد موضوعات مطرح شده با نضال حماده پرداختند و بر لزوم تقویت همکاریهای بیشتر تاکید کردند.
