دومین روز از بیست و نهمین دوره دانش افزایی (ضیافت اندیشه) اساتید دانشگاه فردوسی مشهد با عنوان:«سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» وبامحوریت «بررسی ابعاد مکانیسم ماشه از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، به همت دفتر هم‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی، صبح روز پنجشنبه، ۱۰ مهر ۱۴۰۴، در دانشکده الهیات و معارف اسلامی این دانشگاه برگزار شد. در این نشست که با حضور دکتراحمد مومنی راد، دانشیار حقوق عمومی دانشگاه تهران، و دکتر سید مرتضی نوعی باغبان، دبیر دفتر هم‌اندیشی استادان و نخبگان دانشگاهی برگزار شد، دکترسید حسین موسوی‌فر، عضو هیئت علمی گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه فردوسی، به عنوان دبیر جلسه فعالیت کرد. جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه نیز به طور فعال در این رویداد علمی شرکت کردند.
در این نشست، احمد مومنی راد ضمن بررسی ابعاد حقوقی مکانیسم ماشه، بر نقش پررنگ مقاومت مردم ایران در راستای رسالت تاریخی شکست استکبار جهانی تأکید کرد.
مومنی راد در ابتدای سخنان خود به فعال شدن مکانیسم ماشه در روزهای اخیر اشاره کرد و تفاوت دیدگاه ایران و اروپا در این زمینه را مطرح نمود. وی گفت: از دیدگاه اروپا، اگر عدم پایبندی اساسی یک طرف برجام توسط یکی از کشورهای عضو یا سازمان ملل اعلام شود، مکانیزم ماشه فعال شده و تمام شش قطعنامه سابق و تحریم‌های سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ دوباره به حالت اجرایی درمی‌آید.
او همچنین به دیدگاه متفاوت ایران اشاره کرد و افزود: طبق کمیسیون حل اختلاف در برجام، در صورت بروز اختلاف بین ۱+۵ و ایران، ابتدا وزرای خارجه اعضای برجام باید موضوع را بررسی کنند و اگر حل نشد، کمیته سه نفره‌ای تشکیل می‌شود. نظر این کمیته نیز الزام‌آور نیست. بنابراین، فعال شدن مکانیزم ماشه از منظر ایران قانونی نیست و طبق این عقیده، تحریم‌ها در تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴ پایان می‌یابد و پس از آن نباید تحریم جدیدی علیه ایران وضع شود.
وی در ادامه کمیسیون حل و فصل اختلافات برجام را نقطه ضعف اساسی علیه ایران دانست که در این توافق گنجانده شده است. به گفته او، این کمیسیون باعث شد، بدون شکل‌گیری اجماع در شورای امنیت و با گرفته شدن حق وتو از روسیه و چین که حامیان اصلی ایران هستند، مکانیسم ماشه به راحتی علیه کشور ما فعال شود.
مومنی راد همچنین توضیح داد که اسنپ بک یک تعبیه حقوقی برای ضمانت اجرای تعهدات توسط ایران بود؛ اما اکنون با وجود پایبندی ایران به تعهداتش، اروپا از اسنپ بک به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود سوءاستفاده می‌کند.
او در ادامه اشاره کرد که مکانیسم ماشه و تحریم‌های سازمان ملل در برابر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران که به شدت مخرب بوده‌اند، چیزی نیست. وی افزود: "پس از حمله نظامی آمریکا به خاک ایران، دشمن تمام برگ‌های برنده خود را رو کرده است. و دیگر برگ برنده ای ندارد و تهدید هایش توخالی هستند.
و در ادامه گفت ملت ایران با اتحاد، همدلی و انسجام ملی می‌تواند از این برهه تاریخی نیز با سربلندی عبور کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد که غرب به دنبال نظمی جدید مبتنی بر یک‌جانبه‌گرایی به نفع خود است و ما خواستار استقلال خود هستیم. او تأکید کرد که آرمان انقلاب اسلامی امروز به سرتاسر جهان صادر شده است و پرچم ایران اسلامی در دنیا برافراشته شده است.
این استاد دانشگاه همچنین به نقض آشکار قوانین بین‌المللی از جمله «اصل حسن نیت»، «اصل استقلال کشورها»، «صل عدم مداخله در امور داخلی کشورها»، «اصل عدم توسل به زور در مناسبات کشورها»، «اصل مصونیت»،«قاعده استاپل در حقوق بین‌الملل» و "اصل روش‌های مسالمت‌آمیز» توسط طرف‌های مقابل ایران در برجام اشاره کرد. و افزود: «بیش از ۲۰ استدلال حقوق بین‌الملل وجود دارد که نشان می‌دهد اسنپ بک مشروعیت قانونی ندارد و ایران باید از تحریم‌ها خارج شود.»
مومنی راد در ادامه خاطرنشان کرد: برخلاف ایران که همیشه حسن نیت خود را نشان داده است، طرفین برجام همواره نسبت به ایران سوءظن داشته‌اند و نخواستند قراردادها و تعهدات به درستی پیش بروند.
او همچنین تأکید کرد: آمریکایی‌ها همواره به دنبال منافع خود هستند و علی‌رغم اینکه بسیاری از تعهدات را خودشان شکل داده و امضا می‌کنند، اما هر زمان که احساس کنند دیگر سودی نمی‌برند، از تعهدات خارج می‌شوند و بدین ترتیب حقوق بین‌الملل را نقض می‌کنند. مومنی راد به سیاست ترامپ در راستای خروج از تعهدات بین‌المللی نیز اشاره کرد.
مومنی راد در سخنرانی خود به بررسی وضعیت حقوق بین‌الملل و نقش نهادهای بین‌المللی در مسائل جهانی پرداخت. او با انتقاد از رفتارهای دوگانه آمریکا در قبال معاهدات بین‌المللی، تأکید کرد که این کشور تنها زمانی به تعهدات خود پایبند است که منافعش ایجاب کند و در غیر این صورت، از توافقات خارج می‌شود. وی به عملکرد سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نیز اشاره کرد و گفت که این سازمان به دلیل عدم بی‌طرفی و اثبات جاسوسی دبیرکل آن برای اسرائیل، اعتبار خود را از دست داده است.
مومنی راد همچنین شورای امنیت را به خاطر سکوت در برابر اقدامات آمریکا و رژیم صهیونیستی مورد انتقاد قرار داد و گفت که این نهاد به جای اعمال قانون بر اساس اصول حقوق بین‌الملل، تنها به سراغ کشورهایی می‌رود که با آمریکا همسو نیستند. او حقوق بین‌الملل را ابزاری برای اعمال فشار آمریکا و متحدانش بر کشورهایی که نمی‌توانند به طور نظامی بر علیه‌شان وارد عمل شوند دانست.
وی در ادامه به نقش ایران در جنگ اوکراین اشاره کرد و توضیح داد که فروش سلاح به روسیه قبل از شروع جنگ انجام شده و ایران در این زمینه هیچ نقشی در ایجاد بحران نداشته است.
مومنی راد همچنین به اقدامات ایران در دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) اشاره کرد و خواستار استفاده مؤثرتر از نهادهای بین‌المللی برای احقاق حقوق ایران شد.
در نهایت، این استاد حقوق بین الملل، ضمن تقدیر از اتحاد و مقاومت ستودنی مردم ایران در خنثی کردن نقشه های شوم دشمنان،به آمادگی هرچه بیشتر مردم و مسئولین برای تقابل های احتمالی پیش رو تاکید کرد. و اهمیت دیپلماسی فعال و هوشمندانه را در احقاق حق مردم ایران و جلوگیری از تنش های پیش رو مهم شمرد.
