ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز که می گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم . بهترین راه برای آزاد شدن پی بردن به حکمت روزه است...

نکوهش شکمبارگی

ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است برای پی بردن به اسرار عالم، باید به همان مقدار غذایی که نیروی انسان را تأمین می­ کند بسنده کرد، هیچ کس با پر خوری به جایی نمی­ رسد، در تعبیرات اخلاقی اسلام آمده است که: انسان هیچ ظرفی را به بدی ظرف شکم پر نکرده است. شکم که پر شد راه فهم مسدود می­ شود، انسان پر خور هرگز چیز فهم نیست و هرگز به اسرار و باطن عالم پی نخواهد برد.

شکمبارگی، بی­ارادگی و خمودی می­ آورد و رعایت اعتدال در خوردن، سلامتی، طول عمر و نورانیت دل می بخشد. خوردن بیش از حدّ، هم روح را سرگرم می­ کند تا غذای زاید، هضم شود و هم بدن را به سوخت و ساز بیشتری وادار می سازد و سرانجام انسان را زودتر از موعد از پا در می­ آورد، نوعاً انسانهای پر خور، عمر طولانی ندارند.

زیاده روی در خوردن، بر کسالت و خواب می افزاید . وقتی اصحاب رسول خدا حضور آن حضرت شرفیاب می شدند، حضرت از آنان می پرسید: «هل من مبشّرات» شب گذاشته چه خوابی دیدید که موجب بشارت باشد؟ انسان می خوابد که چیز بفهمد نه آنکه زیاد بخورد تا بیشتر بخوابد. گرسنه ترین افراد در قیامت کسانی هستند که در دنیا سیرترین افراد بودند.

در حالات امیرمؤمنان (سلام الله علیه) نقل شده که حضرت روزی به باغبانش فرمود: غذایی داری؟ عرض کرد: غذای ساده ای دارم که شایسته شما نیست از کدوی بی روغن غذایی تهیه کرده ام . فرمود : حاضر کن! حضرت دستها را شست و آن غذا را میل فرمود سپس به شکم خود اشاره کرد و گفت: شکمی که با این غذای ساده سیر می شود! بدا به حال کسی که شکم او وی را به آتش ببرد.

ماه رمضان ماه آزادی از قفس گناهان

بزرگان ما گفته ­اند: گرچه روزه گرفتن سخت و دشوار است، ولی لذت شنیدن این ندای خداوند که می­فرماید«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ» خستگی روزه را از انسان می گیرد: با شنیدن این ندا عبادت برای ما سهل و روان می گردد.

رسول خدا در آخرین جمعه ماه شعبان خطبه ­ای ایراد فرمود که: مردم! شما آزاد نیستید؛ در قفس هستید و نمی ­دانید که در قفس هستید. گناهانتان شما را در قفس زندانی کرده است. در ماه مبارک رمضان با استغفار، خود را آزاد کنید.

ماه رمضان، ماه آزاد شدن است؛ هر روز که می گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم . بهترین راه برای آزاد شدن پی بردن به حکمت روزه است.

روزه و جزای روزه دار

در بعضی از روایات آمده است که روزه بگیرید برای آنکه طراوات و خرمی و شادابی غیر ماه مبارک را از دست بدهید؛ زیرا آنها نشاط کاذب و زود گذر است. وقتی انسان روزه گرفت و به آن دل بست، کم کم به باطن روزه پی می برد. باطن روزه انسان را به لقای حق می ­کشاند که خدای سبحان فرمود: «الصّوم لی وأنا أجزی به» روزه مال من است و من شخصاً به آن جزا می دهم. این تعبیر فقط دربارة روزه وارد شده است.

این که فرمود: روزه مال من است، خصوصیتی را می رساند که قابل ملاحظه و دقت است.

گاهی انسان از سحر تا افطار امساک می کند؛ این یک درجه روزه داری است، تلاشی است که حداکثر در قیامت نسوزد یا وارد بهشت بشود؛ بهشتی که «جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ»؛ اما به آن بهشت که «فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي» راهش نمی دهند. یعنی روزه، ضمن اینکه حکم و ادبی خاص دارد، حکمتی هم دارد که آن لقا و محبت خداست

این حدیث در انسان شوق ایجاد می کند تا عاشق شود. انسان تا مشتاق نباشد تلاش نمی کند و تا تلاش نکند، نمی رسد. وقتی روزه مال خدا بود، خدا هم شخصاً جزای روزه دار را برعهده گرفت است.

مرحوم مولی محمد تقی مجلسی (قدّس سرّه) که گذشته از مقام شامخ فقاهت در بسیاری از معارف اسلامی و علوم عقلی نیز اهل نظر بوده است، می­ گوید: خدای سبحان به این معنا اکتفا نکرد که بفرماید: «الصوم لی». فرمود: «أنا أجزی به » ضمیرمتکلم وحده را قبل ازفعل ذکر کرده و با ذکر کلمة «أنا» خودش را مطرح می کند که: روزه مال من است و من هستم که جزای روز دار را می دهم .( کتاب حکمت عبادات، حضرت آیت الله جوادی آملی، برگرفته ازصفحات 127 تا 133)